Due Diligence, birleşme ve devralma süreçlerinde yaygın olarak kullanılan bir kavramdır. Bu kavram, her olayın kendine özgü şartlarına ve özelliklerine göre değerlendirilmek kaydıyla, benzer şartların varlığı halinde, makul ve tedbirli bir kişiden beklenebilecek şekilde basiretli, dikkatli, sürekli ve özenli olan faaliyet veya davranış şeklinde tanımlanır. Bir birleşme veya devralma sürecinde, bağlayıcı olmayan teklifin iletilmesiyle başlayan ve bağlayıcı teklifin iletilmesi, müzakerelerin yürütülmesi ve sürecin tamamlanması arasındaki süreçte Due Diligence prosedürü büyük önem taşır.
Due Diligence, bir birleşme veya devralma işleminde şirket ve/veya malvarlığının detaylı ve kapsamlı olarak incelenmesini ve değerlendirilmesini içerir. Bu prosedür, hukuki, mali ve vergisel bilgilerin edinilmesini sağlar ve aynı zamanda risklerin belirlenmesine yardımcı olur. Due Diligence prosedürü sonucunda elde edilen veriler, yatırım yapmayı veya satın almaya niyetlenen tarafın işlemi sürdürüp sürdürmeme kararını etkileyen en önemli faktörü oluşturur. Ayrıca, müzakerelerin nasıl ilerleyeceği ve işlem dokümanlarının nasıl oluşturulacağı konularında da yol gösterir.
Günümüzde Due Diligence süreci daha çok "satış öncesi Due Diligence" olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu süreçte incelemeler, gizlilik sözleşmesi imzalanmasının ardından satıcı tarafından sağlanan bilgi ve belgeler üzerinden yapılmaktadır. Ayrıca, kamuya açık bilgilerden de yararlanılmaktadır. Teknolojinin gelişimiyle birlikte bilgi ve belgeler, dijital veri sistemlerine yüklenerek "veri odası" olarak adlandırılan ortamlarda yüksek güvenlik çerçevesinde incelenmeye sunulmaktadır.
Due Diligence Çeşitleri
Hukuki Due Diligence:
Hukuki Due Diligence, bir hedef şirketin hukuki açıdan tüm yönlerinin ayrıntılı olarak incelenmesidir. Bu inceleme, şirketlerin hukuki durumlarından başlayarak, kuruluş belgeleri, şirket defterleri, temsil belgeleri, varsa pay sahipliği sözleşmesi, faaliyet raporları ve denetçi raporları gibi kurumsal belgelerin incelenmesini içerir. Bu inceleme, şirketler hukuku çerçevesinde bir değerlendirme ve risk analizi yapılmasını sağlar.
Hukuki Due Diligence prosedüründe üzerinde durulması gereken bir diğer önemli konu, izinler, ruhsatlar ve lisanslardır. Birleşme ve devralma işlemlerinde hedef şirket genellikle faaliyet gösterdiği ticari alandaki operasyonları ve bu operasyonlardan elde ettiği karlılık nedeniyle devralınmak istenir. Hedef şirketin bu operasyonları sürdürebilmesi için mevzuat gereği bazı izinlere, ruhsatlara veya lisanslara sahip olması gerekebilir. Enerji, sağlık ve lojistik gibi düzenlenen piyasalarda, izin ve ruhsat gereksinimleri sıkıdır ve Hukuki Due Diligence kapsamında incelenen hedef şirketin bu piyasalarda faaliyet gösteriyorsa, bu gereksinimleri yerine getirip getirmediğinin tespiti büyük önem taşır.
Due Diligence sürecinde incelenmesi gereken bir diğer konu sözleşmelerdir. Hedef şirketin taraf olduğu kredi sözleşmeleri başta olmak üzere iş, müşteri, tedarik ve gizlilik sözleşmeleri gibi sözleşmeler incelenir ve fesih, cezai şart ve kontrol değişikliği gibi önemli hükümler belirlenir ve buna göre aksiyon alınması sağlanır. Hedef şirketin varlıklarına ilişkin hukuki inceleme, taşınır ve taşınmaz varlıkların durumu, üzerlerindeki kısıtlamalar, envanter ve demirbaşların tespiti gibi konulara odaklanır.
Çevre konuları Türkiye'de sıkı bir şekilde düzenlenmiştir. Hedef şirketin faaliyet gösterdiği piyasa çerçevesinde çevresel düzenlemelere uyumunun tespiti, Due Diligence prosedürünün hedeflerinden biridir. Çevresel düzenlemelere uyum sağlanmadığı durumlarda yüksek düzeyde idari para cezaları uygulanabilir ve riskin en aza indirilmesi, bu aşamada yapılan tespitlere bağlıdır.
Due Diligence prosedürü çerçevesinde dikkat edilmesi gereken başka bir konu, şirketin taraf olduğu dava ve icra takipleridir. Özellikle şirketin alacaklı ve borçlu olduğu dava ve icra takipleri belirlenerek risk değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu noktada, dava ve icra takiplerinde sadece parasal risk analizinin yanı sıra vergi kaynaklı dava ve icra takipleri ve yönetim kurulu, müdürler kurulu üyeleri ve şirket yöneticilerinin sorumluluğuna ilişkin dava ve icra takipleri de ticari faaliyetlerin devamı açısından önem taşır.
Due Diligence prosedürü çerçevesinde hedef şirketin fikri ve sınai mülkiyet haklarının değerlendirilmesi de önemlidir. Bu kapsamda, hakların sahipliği, anlaşmazlıklara konu olup olmadığı ve özellikle hedef şirketin sahip olduğu veya lisans sözleşmeleriyle kullandığı marka ve patentlere ilişkin incelemeler, potansiyel yatırımcının yatırım kararını etkileyen unsurlardır.
Operasyonel Due Diligence:
Şirketin işletme süreçlerini, operasyonel yapısını ve verimliliğini değerlendirmek amacıyla yapılan incelemedir. Üretim süreçleri, satış ve pazarlama faaliyetleri, müşteri ilişkileri gibi operasyonel alanlar incelenir.
Finansal Due Diligence:
Birleşme ve devralma sürecinde şirketin finansal durumunu ve performansını değerlendirmek amacıyla yapılan incelemedir. Şirketin mali tabloları, gelir ve giderler, varlık ve borçlar, vergi durumu gibi finansal veriler incelenir.
Due Diligence ile Birleşme ve Devralma İşlemlerinde Başarıyı Sağlamak
Due Diligence prosedürü, birleşme ve devralma işlemlerinin başarılı olmasında kritik bir faktördür. Riskleri önceden belirlemek, değeri doğru bir şekilde belirlemek, fırsatları ve zorlukları saptamak, hukuki uyumluluğu sağlamak ve değer yaratmak için bu prosedürün dikkatlice uygulanması gerekmektedir. Bu şekilde, işletmeler daha bilinçli kararlar alabilir ve birleşme veya devralma işlemlerinde başarıya ulaşabilir.
Due Diligence uzmanları tarafından yürütülen inceleme sonucunda elde edilen bilgiler ve özellikle riskler, "Due Diligence Raporu" adı verilen bir rapor şeklinde sunulmaktadır. Bu rapor, işlemin sağlıklı bir şekilde tamamlanması ve potansiyel yatırımcının çıkarlarının korunması için önemli bir rol oynamaktadır. Elde edilen veriler, özellikle potansiyel alıcı ve satıcı arasında düzenlenecek olan işlem belgeleri ve pay/malvarlığı satış sözleşmelerinde sıklıkla kullanılır. Bu belgelerde, Due Diligence raporunda tespit edilen risklerin bertarafı için çeşitli mekanizmalar oluşturulmaktadır.
Due Diligence prosedürü, bu riskleri önceden belirlemek ve işlem sürecindeki belirsizlikleri azaltmak için kritik bir araçtır. İşletmeler, bu süreç sayesinde finansal, hukuki, operasyonel ve stratejik riskleri değerlendirerek bilinçli kararlar alabilir.
Due Diligence, birleşme veya devralma işlemlerinin stratejik değerlendirmesinde kilit bir rol oynar. Hedef şirketin finansal performansı, varlık ve borç durumu, pazar pozisyonu, müşteri ilişkileri gibi faktörlerin detaylı bir şekilde incelenmesi, işlem değerinin doğru bir şekilde belirlenmesini sağlar. Bu sayede, taraflar arasında adil bir anlaşma sağlanabilir.
Due Diligence prosedürü, birleşme veya devralma işlemlerinde ortaya çıkabilecek fırsatları ve zorlukları saptamada büyük öneme sahiptir. İşletmeler, hedef şirketin faaliyetlerini, pazarını, müşteri tabanını ve rekabet durumunu dikkatlice analiz ederek işlem sonrası potansiyel kazançları veya zorlukları önceden tahmin edebilir. Bu da stratejik planlamayı güçlendirir ve işlem sonrası başarıyı artırır.
Ayrıca Due Diligence prosedürü, birleşme veya devralma işlemlerinde yatırımın başarısını artırmaya yönelik bir fırsat sunar. Detaylı bir inceleme ve analiz süreci, işletmelerin daha iyi kararlar almasını, riskleri minimize etmesini ve işlem sonrasında değer yaratmasını sağlar. Due Diligence'nin başarılı bir şekilde uygulanması, taraflar arasındaki güveni artırır ve işbirliğini destekler.
Sonuç olarak Due Diligence prosedürü, birleşme ve devralma işlemlerinin başarılı olmasında kritik bir faktördür. Riskleri önceden belirlemek, değeri doğru bir şekilde belirlemek, fırsatları ve zorlukları saptamak, hukuki uyumluluğu sağlamak ve değer yaratmak için bu prosedürün dikkatlice uygulanması gerekmektedir. Bu şekilde, işletmeler daha bilinçli kararlar alabilir ve birleşme veya devralma işlemlerinde başarıya ulaşabilir.
Nergiz Avukatlık Bürosu olarak, yerli ve yabancı müvekkillerimize, özel ve halka açık şirketlere, ayrıca özel sermayeli fonlara, Türkiye'nin ve dünyanın farklı köşelerinde gerçekleşen birleşme ve devralma işlemlerinde hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktayız.
Birleşme nedir?
Devralma nedir?
Birleşme ve devralma süreci
Birleşme ve devralma şirketleri
Birleşme ve devralma avukatı
Birleşme ve devralma hukuku
Birleşme ve devralma işlemleri
Birleşme ve devralma aşamaları
Birleşme ve devralma anlaşması
Birleşme ve devralma stratejileri
Comments